Dekk, gjarðir og fatnaður
Síðasti vetur (1999) var óvenju snjóþungur. Borgaryfirvöld hreinsuðu snjó af akvegum og bílastæðum nótt sem nýtan dag. Annað fékk að sitja á hakanum, þar á meðal stofnstígakerfið. Það væri afskaplega notalegt ef R-listinn stæði við sín fögru fyrirheit um að auka veg hjólandi og gangandi í borginni, líka á veturna. En borgin hirti hreinlega ekkert um að ryðja snjó af göngustígum nema þá ómarkvisst á afmörkuðum stöðum sem ekki dugði til samgangna.. Það er eins og D-listinn hafi aldrei farið frá eða félagarnir Einkabíllinn og Andsk… séu búnir að hrifsa til sín öll völd. Vegna þessa varð undirritaður að hugsa hlutina upp á nýtt og deila ferðalögum sínum með akandi umferð á skeindum götum borgarinnar. Ekki dugði að hringja og kvarta enda er ég ekki bíleigandi. Ekki dugði heldur að nota nagladekkin sem höfðu verið undir hjólinu seinustu 5 vetur og enst einstaklega vel, Nokian 1,9” Mount and Ground 160 nagla. Það þurfti dekk með betra snjómynstri sem gæfi kost á að hjóla um akvegi borgarinnar með sem mestu öryggi. Sem betur fer var Nokian (www.nokian.com/bike) komin með ný dekk á markaðinn sem uppfylltu óskir mínar 2,1” Extreme 296 nagla. Það þurfti aðeins að skipta um dekk að framan til að auka öryggið til mikilla muna.
En hvert er leyndarmálið svo að nota megi reiðhjól yfir vetrarmánuðina á Íslandi? Það er fyrst og fremst að nota RÉTT dekk miðað við aðstæður, góð ljós og réttan klæðnað. Við skulum byrja á dekkjunum. Fyrir örfáum árum voru nagladekk ekki til. Þurfti að æfa með sér einstaka hæfileika til að skynja klakann undir dekkjunum og beita hjólinu af mikilli færni samkvæmt því, það eru jú aðeins tvö hjól undir reiðhjólinu. Síðan komu dekk frá Specialized (http://www.specialized.com) sem hétu Storm Control og voru frábær snjódekk. Það fór því að styttast í fullkomleikann. En áður en tókst að setja nagla í Storm Control dekkin þá kom IRC með Blizzard nagladekkin. Á sama tíma eða rétt á eftir kom Nokian með sín Mount & Ground dekk með 160 nöglum, sem voru 2-3 sinnum fleiri naglar en í IRC dekkinu. Nokian hafði því vinninginn. Þessi dekk höfðu þann ókost að virka illa í miklum snjó og það var ekki fyrr en veturinn 1997 sem Nokian fer að framleiða Extreme 296, að hjólreiðamönnum fóru í alvöru að verða allir vegir færir, allt árið um kring. Það er ekki meira mál að vera á reiðhjóli en á skíðum, þegar veður er sem verst á veturna. Menn komast alltaf á leiðarenda verstu ófærðardagana og verða sér aldrei til skammar með 1-2ja tonna bíl föstum í snjóskafli.
Nokian er eini framleiðandinn sem framleiðir alvöru vetrardekk undir reiðhjól í dag. Aðrir framleiðendur hafa svo sem reynt, en lítið orðið ágengt. Liklega stafar það af því að Nokian er framleitt af Finnum sem þekkja bæði snjó og klaka betur en margir aðrir. Úrvalið er nokkuð gott og má nú finna dekk sem henta nánast við allar aðstæður. Ekki ætla ég að telja upp öll dekkin en bendi á kosti og galla þeirra dekkja sem helst er að finna á íslenskum markaði.
Fyrst ber að nefna Nokian Hakkapeliitta 1,75” breidd með 106 nöglum. Þessi dekk henta vel á götur og staði sem þaktir eru krapi, en á milli koma dagar þegar allar götur eru auðar. Þau endast vel og skera sig auðveldlega í gegn um krapið, niður á fast þar sem naglarnir taka við og “líma” hjólreiðamanninn við götuna. Auk þess henta þessi dekk vel undir reiðhjól með bretti þar sem bilið milli bretta og dekkja er meira. Galli þessara dekkja er sá að mynstrið er ekki gott fyrir mikinn snjó, þau hreinsa sig illa þar sem þau eru ekki gróf. Hakkapeliitta er lika framleitt í 1,9” breidd með 240 nöglum og öðru mynstri. Þessi dekk mundu henta vel sem afturdekk, þau eru endingargóð og mynstrið er grófara en á Hakkapeliitta 1,75” |
|
|
|
|
Nokian Extreme 2,1” með 296 nöglum henta vel á stöðum þar sem mikið þarf að fara um ósléttan klaka, snjóruðninga og mikinn snjó. Þessi dekk eru frábær sem framdekk, því að komist framdekkið yfir hindrunina fer afturhjólið það líka. Dekkin hreinsa sig vel og hafa einstaklega gott grip á alla vegu. Miðað við breidd, eru dekkin ekki þung og rúlla því ótrúlega vel, hvort heldur er í mikilli ófærð eða á þurru malbiki. Galli dekkjanna er sá að mikið heyrist í nöglunum á þurru malbikinu og vegna stærðar passa þau stundum ekki undir hjól með brettum. Dekkin endast illa ef nota á þau mikið á þurru malbiki og þá einkum að aftan. Það gæti því verið sniðugt að nota önnur endingarbetri dekk að aftan eins og t.d. Hakkapeliitta sem mundu auðveldlega rúlla vel í hjólförum Extreme. |
|
|
|
|
Gjarðahringir
Gjarðahringi má fá í mismunandi breiddum fyrir utanmál gjarða frá 21mm upp í 30mm. Algengustu stærðir eru frá 23 til 28 mm. Reglan er sú, að eigi að nota breið dekk skuli nota breiðar gjarðir. Ef mikill þrýstingur á að vera í dekkjunum má hafa mjórri gjarðir. Ástæðan er sú að eigi að hleypa úr dekkjum með mjóum gjörðum er hætta á að gjörðin skeri strigann í dekkinu eða hjólið “affelgist”. Að auki verður hjólið allt óstöðugra og lætur illa að stjórn. Því verður hver og einn að velja sér gjarðir miðað við hjólastíl, dekkjabreidd og aðstæður. Ef hjólið er með V bermsur, eru til gjarðahringir með keramikhúð sem verja gjarðir gegn tæringu og skemmdum. Undirritaður er farinn að nota þessar gjarðir með ótrúlega góðum árangri. Í stað þess að skipta um bremsupúða á mánaðarfresti og gjarðir á 12 mánaða fresti, sést ekki enn á gjörðunum eftir 3 ár. Bremsupúða þarf að skipta um einu sinni til þrisvar á ári. Galdurinn er sá að á bremsuköntum gjarðanna er ábrædd þunn keramikhúð sem enginn bremsupúði getur klórað sig í gegnum. Gjarðirnar endast því mörgum árum lengur. Þó ber að athuga að nota aldrei svokallaða keramikbremsupúða á þessar gjarðir. Þeir voru upprunalega framleiddir fyrir þessar gjarðir en gera illt verra. Þeir slípa keramikhúð gjarðanna í spegilsléttan flöt sem verður til þess að bremsurnar virka illa þegar gjarðirnar blotna.
Klæðnaður
Reykjavík er afskaplega sóðaleg borg yfir vetrarmánuðina. Þar eru götur saltaðar, en saltið leysir upp tjöruna í malbikinu. Þar eru lika margir þungir bílar á nagladekkjum, sem brjóta upp mölina í malbikinu í fínan salla. Það verður til þess, að skór og föt verða meira og minna mettuð tjöru. Því er erfitt að mæla með skærlitum fatnaði. Hann verður á skömmum tíma afskaplega skítugur. Þá er því um að gera og nota mikið endurskin og spara ekki ljósin.
Vegna nagladekkjanna fer það svo, að þá góðviðrisdaga, sem sólar nýtur og götur eru þurrar, fyllist loftið af fínum ryksalla frá bílaumferð og malbiki. Þetta getur verið afskaplega hvimleitt og má þá grípa til rykgrímu og hjólreiðagleraugna. Slík gleraugu gera afar mikið gagn, þar sem sumar tegundir bjóða upp á að skipta um liti í gleri allt eftir því sem hentar hverju sinni.
Höfum svo eitt að leiðarljósi á komandi vetrum...