Þegar ný stjórn tók við á síðasta aðalfundi var rífandi gangur hjá Íslenska fjallahjólaklúbbnum. Metfjöldi félaga og dagskráin þétt og fjölbreyttari en nokkru sinni. Sú þróun heldur áfram og nú eru klúbbmeðlimir um 800. Árið byrjaði með viðburðum í klúbbhúsinu svo sem hefðbundnum myndakvöldum, viðgerðanámskeiðum, bíókvöldum, skemmtilegum kaffihúsakvöldum að ógleymdum fyrirlestri Beth Mason sérfræðingi í hjólauppsetningu (á ensku: bike fit). Ferðir hafa verið margar og mjög skemmtilegar.

Er þversögn í því að öryggi hjólreiðamanns sé best borgið á götunni? Hvað með gangstéttina? Þar er enginn á bíl – verða þá nokkur slys þar? Hvenær stuðar bíll hjól? Hvenær stýrir ökumaður ökutæki sínu á hjólreiðamann á reiðhjóli? Algengustu tilvikin eru þar sem hjól þvera veginn. Enginn fyrirvari – jafnvel skert útsýni. Búmm!

Eigum við þá að leggja hjólunum í geymsluna, skutla börnunum í skólann og skjótast á bílnum í sjoppuna en hjóla svo á góðviðrisdögum í Nauthólsvíkina og njóta þess að anda þá að okkur fersku lofti á ferð um borgina? Af hverju ekki að læra rétta staðsetningu reiðhjólsins á götunni og gera hjólið að samgöngutæki númer eitt á heimilinu?

Í haust voru málaðir svo kallaðir hjólavísar á nokkrar götur í Reykjavík. Það var á Suðurgötu sunnan Hringbrautar og Einarsnes í póstnúmeri 107 og Langholtsveg og Laugarásveg í póstnúmeri 104.

Hvað eru hjólavísar?

Á ensku heita hjólavísar »Bike-and-chevron«. Þeir hafa verið notaðir víða um heim. T.d. í San Francisco og fleiri borgum í BNA, París í Frakklandi, Brisbane í Ástralíu, Zürich í Sviss og Buenos Aires í Argentínu. Hjólavísar eiga að gefa bæði hjólreiðamönnum og ökumönnum skýr skilaboð um að hjólreiðamenn eigi þarna rétt og það beri að taka tillit til þeirra.

Þessi mynd sýnir hvar faðir reiðir dóttir sína milli staða í Amsterdam og ekki annað að sjá en vel fari á með þeim. Þetta er ólöglegt á Íslandi. Líklega var lagt bann við þessu af einhverjum sem töldu þetta hættulegt háttarlag en hvað höfðu þeir fyrir sér? Nú eru fleiri bönn við heilbrigðum hjólreiðum í farvatninu en jafnframt er unnið að endurskoðun laganna í heild sinni. 

Megnið af gatnakerfinu hentar afar vel hjólreiðafólki og gatan er öruggasti og greiðfærasti staðurinn. 30 kílómetra hverfin eru þar líklega fremst í flokki. Flestar tengibrautir henta líka og þar sem eru tvær samhliða akreinar er lítið mál fyrir bíla að taka framúr. Ef gatan er með þrengingum þannig að ekki er hægt að fara með öruggum hætti fram úr hjólreiðamanni á hjólreiðamaðurinn ekki að leyfa framúrakstur heldur á hann að taka alla akreinina. Eins þarf hann að vera í öruggri fjarlægð frá kyrrstæðum bifreiðum svo hann verði ekki fyrir hurð sem opnast óvænt. Þar sem hjólavísar hafa verið settir á Suðurgötu, Einarsnes, Langholtsveg og Laugarásveg eru þeir staðsettir eftir þessum reglum og marka öruggustu leiðina fyrir hjólreiðafólk ásamt því að minna bílstjóra á að þeir deili götunum með annars konar en jafn réttháum ökutækjum.

Hjólafærni miðar að því að auka öryggi hjólreiðamanna í umferðinni og var fyrst kynnt á Íslandi á samgönguviku árið 2007. Í framhaldi af því hefur hópur áhugamanna um hjólreiðar unnið að því að koma Hjólafærni af stað á Íslandi, bæði með kynningum og námskeiðum. Hjólafærni er upprunnin í Bretlandi og hefur notið feikilegra vinsælda þar í landi. John Franklin hefur verið talsmaður Hjólafærni í Bretlandi og kom til Íslands til að kynna verkefnið. Hjólafærni er heildstæð stefna í menntun hjólreiðafólks þar sem hjólað er undir leiðsögn viðurkennds hjólakennara. Hjólreiðaþjálfunin skiptist í þrjú stig eftir aldri, getu og reynslu.

Reykjavíkurborg og Landsamtök hjólreiðamanna hafa undanfarið verið að vinna saman að betrumbótum á sam­göngukerfi hjólreiðamanna í Reykjavík. Ferlið hefur gengið misvel en þó hefur náðst betri árangur nú síðustu misseri en oft áður.

Nýjasta útspilið eru hjólavísar (e.chevrons) sem lagðir hafa verið eftir Einarsnesi í Skerjafirði og eftir Suðurgötu. Skv. bloggi Gísla Marteins eru þessar merkingar fyrst og fremst hugsaðar til að beina hjólandi umferð frá Ægisíðustígnum og upp að háskólanum. Þessi aðferð er víða notuð m.a. í Kanada þar sem ákveðnar götur eru gerðar að hjólavænum götum og reynt að beina sem mestri umferð inn á þær, þannig verða hjólreiðamenn áberandi á þeim götum og minni líkur á slysum af völdum ónærgætinna bílstjóra.

2008 var sérlega gott ár fyrir Íslenska fjallahjólaklúbbinn sem telur nú metfjölda félaga. Klúbburinn stóð fyrir mjög blómlegu félagslífi; fjölbreyttum ferðum; skemmri og lengri ferðum innanlands og erlendis. Viðburðir í klúbbhúsinu voru líka fjölmargir og fjölbreyttir; myndakvöld, viðgerða-, ferðaundirbúnings-, teininga-, og vetrarbúnaðarnámskeið, konukvöld, kaffihúsakvöld og margt fleira. Hápunktur starfsemi ÍFHK '08 var samt án efa "Stóra Berlínarferðin" en 16 manna hópur hjólaði á 8 dögum frá Kaupmannahöfn til Berlínar og þriggja daga hjólaferðin um bakka Þjórsár.

Fjallahjólaklúbburinn og Landssamtök hjólreiðamanna hafa beitt sér fyrir því að hjólavísar yrðu málaðir á nokkrar götur til að auka þægindi og öryggi hjólreiðamanna í umferðinni og nú eru þeir komnir á Suðurgötu sunnan Hringbrautar og á Einarsnes. Við fögnum þeim ákaflega og vonum að þeim verði vel tekið.

Fyrir neðan eru tillögur og greinargerð sem LHM lagði fram á fundi með nefnd um heildar endurskoðun umferðarlaganna. Fyrsti undirbúningsfundurinn var haldinn um haustið 2007, síðan fóru ýmsar tillögur á milli á póstlista stjórnarinnar og að lokum var fundað um þetta í stjórninni og var samstaða um efnisatriði allra lagabreytingatillagnanna. Páll Guðjónsson skrifaði síðan inngangstextann.

Ég tók bílpróf 17 ára gamall árið 1975.  Eftir það snerti ég ekki reiðhjól fyrr en ég keypti mér eitt slíkt árið 1986.  Í þessi 11 ár keyrði ég bara og keyrði.   Síðan hef ég verið nokkuð duglegur við að hjóla.  Í þau 22 ár sem liðin eru síðan ég uppgötvaði hjólið í annað sinn, hef ég ávallt haft bæði bíl og reiðhjól til umráða og hef nokkuð góðan samanburð á þessum gripum sem samgöngutækjum.  Ég hef búið í Reykjavíkurborg, í litlu sveitaþorpi úti á landi og ný bý ég á sveitabæ.  Reynsla mín er því töluverð!

Góð tilfinning er titillinn á þessari færslu Dofra Hermannssonar á blogginu. Hann hefur verið duglegur að hjóla eins og lesa má og því bætum við honum á listann okkar yfir bloggsíður þar sem bloggað er um hjólamálefni ásamt öðru sem vert er að fylgjast með.

Þetta er yfirskriftin á ýtarlegri umfjöllun í Morgunblaðinu 1. júní 2008. Þar er farið yfir stöðu hjólreiða hér á landi, stígar þræddir um höfuðborgarsvæðið og rýnt fram á veginn. Greinin er eftir Pétur Blöndal og er hin athyglisverðasta lesning fyrir hjólafólk. PG.

Í dag var afar góð úttekt í Morgunblaðinu um hjólreiðastígana sem enn vantar meðfram stóru stofnæðunum, þrátt fyrir það að bæði ríkisvald og sveitarstjórnir hvetji almenning til hjólreiða og almennrar hreifingar. Við látum allan pistilinn fylgja. Páll Guðjónsson

Ekki þarf oft að fara um göngustíga Reykjavikur, eða annarra sveitarfélaga, til að komast að því að þar ríkja fremur tilviljanakenndar umferðarreglur. Erfitt er að framfylgja hefðbundnum umferðarreglum. Þar eru margs konar vegfarendur sem fara um á mjög mismunandi hraða:  Hundar, lausir og í bandi, göngufólk, hlauparar, skokkarar, börn, eldri borgarar, fólk með barnavagna, á línuskautum og á reiðhjólum. 

Það var í fyrra vor sem hann Fjölnir vinur minn fór að hvetja mig í því að hjóla í vinnuna. Ég hélt hann væri galinn. Jú jú,ég átti fínt ca 10 ára gamalt, ónotað hjól í geymslunni, en að hjóla og það alla leiðina í vinnuna, það var óhugsandi.

Nýjasta útgáfa af þessu kennsluefni er að finna á vefnum hjólreiðar.is ásamt miklu af gagnlegu efni fyrir þá sem eru að tileinka sér reiðhjólið sem samgöngutæki: http://hjolreidar.is/samgonguhjolreidar-greinar/samgognuhjolreidar

Samgönguhjólreiðar – kynning John Franklin

Inngangur

Tilgangur þessarar kynningar er að gefa gagnlegar ráðleggingar um hvernig best sé að nota reiðhjól sem samgöngutæki (e: vehicular cycling).

Ath. Þessi samantekt á kröfum og stefnumálum Landssamtaka hjólreiðamanna var uppfærð og útvíkkuð á Ársþingi LHM í febrúar 2010. Lesið stefnumálin hér .

Þann 17. janúar 2008 stóðu Íslenski fjallahjólaklúbburinn og Landssamtök hjólreiðamanna (LHM) fyrir opnu málþingi með öllum stærstu samtökum hjólreiðamanna og þar var samþykktur fullur stuðningur við þær kröfur sem LHM hafði sent Alþingi um að hjólreiðafólki verði ekki bannað að nota forgangsakreinar eins og frumvarp sem liggur fyrir Alþingi gerir ráð fyrir.

Ferðalög eru og hafa verið mín helsta ástríða allt frá því ég man eftir mér. Tjaldútilegur og jeppaferðir með styttri eða lengri gönguferðum yfir sumartímann hefur átt stóran þátt í að móta mig á barns og unglings árunum. Ég ferðaðist með ömmu og afa, mömmu og pabba, og frændsystkinum úr stórfjölskyldunni og naut hverrar stundar. Það er því nokkuð skrítið finnst mér hvað ég uppgötvaði hjólið seint. Ég hef samt átt hjól síðan ég man eftir mér. Ég hjólaði allra minna ferða á Akranesi þar sem ég ólst upp, en einhvern vegin datt mér aldrei í hug að ferðast á því.

Það var ekki fyrr en ég uppgötvaði Fjallahjólaklúbbinn að kviknaði á perunni. Ég hafði reyndar séð útlendinga hjóla um landið, en ég vorkenndi þeim af því ég hélt þeir væru svo fátækir að þeir hefðu ekki efni á bílaleigubíl eins og allir hinir. Seinna komst ég að því að mörg hver þessara alvöru hjóla með búnaði kosta á við bíl. Ástæðan fyrir því að hjóla frekar en að aka bíl eða mótorhjóli er tengingin við náttúruna og umhverfið sem maður fær með því að fara hægar yfir. Takmark ferðalaga er jú upplifunin sem maður lifir á leiðinni og/eða staðnum sem maður fer á en ekki fjölda kílómetra sem maður fór yfir ekki satt?

Þversagnir í öryggismálum hjólafólks

Ekki er allt sem sýnist í öryggismálum hjólafólks. Það sem virðist góðar hugmyndir hefur oft þveröfug áhrif í raunveruleikanum. Það er mikilvægt þegar reynt er að auka öryggi og efla hjólreiðar að ekki séu endurtekin mistök annarra þjóða þar sem illa hannaðar hjólabrautir og hjólareinar hafa reynst auka slysahættu en ekki draga úr henni. Hjálmaskylda hefur allsstaðar minnkað hjólreiðar án nokkurs árangurs í slysatölum enda koma hjálmar ekki í veg fyrir árekstra meðan kennsla í samgönguhjólreiðum kennir fólki að forða slysum og gefur fólki skilning á því hvernig best er að staðsetja sig umferðinni. Allt of mikið af umræðunni um hjólreiðar fjallar um hættur og öryggismál þegar raunin er sú að þær eru alls ekkert hættulegar heldur þvert á móti það sem líklegast er til að lengja lífið og bæta heilsufarið. Hjólreiðar eru hollari, ódýrari, öruggari og umhverfisvænni en flestir aðrir fararmátar.

Á samgönguviku 2007 kom hingað einn helsti sérfræðingur um þessi mál í Bretlandi og víðar, John Franklin. Bók hans er notuð sem kennsluefni fyrir þjálfun í miklu átaki þar og víðar með það markmið að auka notkun reiðhjóla til samgangna fólks á öllum aldri. Hann hélt meðal annars fyrirlestur um þversagnir í öryggismálum hjólafólks og vitnaði í ótal rannsóknir og slysatölur máli sínu til stuðning. Íslensk stjórnvöld gætu lært mikið af honum og sparað sér dýr mistök sem eru augljós okkur sem raunverulega notum hjól.

Við fengum leyfi til að þýða þennan fyrirlestur og mælum með að allir lesi hann.